Eetbare groene daken met schapenwol: circulair verbouwen in de stad

Groene daken zorgen voor verkoeling, verbeteren de biodiversiteit en zijn goed voor het milieu. Maar wat als groene daken ook een plek worden voor voedselproductie, direct bovenop het dak, op reststromen die anders verloren gaan?

Eduard Beekhuizen, ondernemer en oprichter van Rivus Domus, liep al jaren rond met frustratie over ‘duurzame’ oplossingen die dat nauwelijks bleken te zijn. In zijn wereld van dakbedekking, waaronder sedumdaken, zag hij daken vol kunststof, geïmporteerde materialen en oppervlakkige groenprojecten. Tot hij zich afvroeg: kunnen we dit niet anders doen?

Van reststroom tot substraat

Een deel van zijn antwoord vond hij in een vergeten stroom: schapenwol. In Nederland belandt jaarlijks zo’n 1,5 miljoen kilo schapenwol in de afvalstroom. Terwijl deze wol natuurlijke voedingsstoffen bevat (zoals stikstof, kalium en zwavel), vocht vasthoudt, onkruid onderdrukt en biologisch afbreekbaar is. Daarmee is het een duurzaam alternatief voor turf of steenwol.

Samen met studenten en onderzoekers ontstond het idee om schapenwol als substraat te gebruiken voor de teelt van kruiden op daken. Zo ontstond een pilot: eetbare groene daken, met kruiden die direct geoogst worden voor het bedrijfsrestaurant onder datzelfde dak.

Studentenonderzoek met impact

Met hulp van een kennisvoucher van Flevo Campus, in samenwerking met Horizon Flevoland, startte een samenwerking met studenten van Aeres Hogeschool en onderzoekers van het lectoraat Circulaire Boerenerven. In een testomgeving onderzochten zij:

Welke kruiden en gewassen geschikt zijn om te telen op een wolsubstraat
Of planten beter groeien via zaaien of via stekken
Wat het effect is van verschillende vormen van bewatering

Onderzoeksopzet en resultaten

Om die vragen te beantwoorden, richtten de studenten drie proefopstellingen in. Elke bak kreeg een andere vorm van watergift: van puur regenwater tot standaard bewatering twee keer per week. In de bakken groeiden kruiden als munt, tijm, oregano en kamille, deels gezaaid, deels gestekt. Ook minder bekende soorten zoals bonenkruid, wilde marjolein en winterpostelein werden getest.

De proefbakken zagen er als volgt uit:

Bak 1: volledig afhankelijk van regenwater

Bak 2: water werd alleen gegeven bij duidelijke droogtesignalen, zoals slap blad of een barstende bodem

Bak 3: vaste bewatering volgens schema (2x per week)

Deze opzet leverde opvallend veel inzichten op. Niet alleen over het effect van watergift, maar ook over teeltmethodes en de eigenschappen van het wolsubstraat zelf. De resultaten waren veelzeggend:

Stekken werkte beter dan zaaien

Kamille was de meest succesvolle zaailing

Bak 2 (adaptief water geven) gaf de beste plantontwikkeling

Het gebruikte substraat bleek niet ideaal: te veel wol, te weinig voeding
Aanvulling met compost of aangepaste verhoudingen zijn nodig

Van pilot naar schaalbare oplossing

Wat begon als pilot, groeit nu uit tot een opschaalbaar project en businesscase. Beekhuizen werkt inmiddels samen met het Rijksvastgoedbedrijf aan vervolgonderzoek op grotere schaal. Daarbij wordt ook getest hoe een keuken direct kan worden aangesloten op de dakopbrengst.

Het doel: geen distributie, geen transport, maar een korte, circulaire keten: van dak tot bord. In de toekomst kan dit systeem kansen bieden voor kwekers en groenspecialisten die zich willen specialiseren in daklandbouw, en voor bedrijven die hun daken niet alleen willen vergroenen, maar er ook iets eetbaars mee willen doen. Van dak tot bord is daarmee een serieuze kans op meer circulaire, lokale voedselproductie in de stad.

Echte duurzaamheid is lokaal, eetbaar en circulair

Dit project is een voorbeeld van een korte keten in de puurste vorm en laat zien dat échte innovatie niet altijd draait om dure technologie, maar om slim combineren van wat er al is: lokale reststromen, natuurlijke materialen, kennis en een goed idee. Het project is een voorbeeld van multifunctioneel ruimtegebruik met voedselproductie, biodiversiteit en biobased bouwen in één.

Meer weten?

Benieuwd naar het volledige onderzoek? Download het rapport of neem contact op met de ondernemer via info@rivusdomus.nl